Wat dragen de Pages van Pentakels en Kelken op hun hoofd?
Ergens heb ik gelezen dat de mutsen van de pages van Kelken en van Pentakels middeleeuwse studentenmutsen zijn, maar kan daar eigenlijk weinig over vinden. Ik heb wel eens op een middeleeuws schilderij een student zo’n muts zien dragen. Maar in feite was deze hoofddracht in de middeleeuwen vrij algemeen bij de gegoede burgerij en edelen. In het Frans en Engels wordt deze hoofddracht een chaperon genoemd. In het Nederlands wellicht een caproen. In ieder geval komt de chaperon voort uit de caproen, en is eigenlijk een verkeerd gedragen caproen.
Een caproen is een soort capuchon met een kleine cape die over de schouders valt. Dit was een kledingstuk van de boerenstand. Super handig in de winter en als het regent. Door de caproen verkeerd te dragen, dat wil zeggen, door de opening voor je gezicht op je hoofd te zetten, is de chaperon ontstaan. Als je de opening voor je gezicht op je hoofd zet, dan valt het deel voor de nek vrij naar achter, en dat kun je los laten hangen of kunstig draperen.
Figuren 1 en 2 hierboven laten een caproen zien. Figuren 6 en 9 zijn chaparons. Afbeelding gevonden op www.personal-etulsa.edu
In de middeleeuwen kon je iemands status gemakkelijk aflezen aan zijn kleding. Er waren ook wetten om er voor te zorgen dat dit zo bleef, vooral met de opkomst van de steden en de gegoede burgerij. Zijde bijvoorbeeld mocht alleen gedragen worden door edelen. Een boer mocht in feite geen cape dragen en wellicht daarom dat de caproen door de boerenstand is ontwikkeld. Zo konden ze toch nog hun hoofd en schouders droog en warm houden. De chaperon, is een onhandig kledingstuk en niet geschikt om te dragen als je het land moet bewerken. Door de stof, de kleur en de afwerking, kom je met een chaperon je status laten zien.
Afbeelding gevonden op villagehatshop.com
Rond 1480 was de chaperon uit de mode, maar werd deze nog wel gebruikt als onderdeel van bepaalde uniformen, zoals de kledij van geestelijken, maar ook studenten. Dus mogelijk draagt de Page van Pentakels inderdaad een studentenmuts, en misschien ook niet. Het helpt mij wel om te onthouden dat de Page van Pentakels een stuudje is. Nu heeft de Page van Kelken ook zo’n muts op. En als hij een student is, dan denk ik dat zijn onderwerp meer op het religieuze, filosofische en kunstzinnige vlak ligt. De page van pentakels zal zich meer richten op praktische vakken zoals economie en medicijnen. Zijn muts is rood en rood werd vaak gebruikt als kleur de studierichting medicijnen aan te geven. Deze studie past ook bij Pentakels omdat Pentakels hebben te maken met het fysieke lichaam. Het blauw van de Page van Kelken past bij de symboliek van de Kelk.
Alle vier de pages op een rijtje
Als we alle vier de pages bekijken dan zien we dat ze alle vier ongeveer gelijk gekleed zijn in eenvoudige tunieken. De Page van Kelken is het rijkst gekleed. De Page van Staven heeft een hoedje met veer op zijn hoofd. Het ziet eruit als een soort jagershoedje. De enige zonder hoofddeksel is de Page van Zwaarden, maar die heeft weer lang haar. En dat is ook belangrijk. Lang haar duidt op kracht, maar in de middeleeuwen droegen edelen hun haar lang en hun personeel en boeren droegen het haar kort.
Nu zijn er nog twee kaarten waarop we de chaperon zien afgebeeld. En dit is op Pentakels Zes, waar de koopman zo’n muts draagt. Hiermee geeft hij in feite zijn omhooggevallen status aan. Omhooggevallen, omdat kooplieden in het middeleeuwse rangen en standensysteem, tot de derde stand, de stand van de boeren behoorden. Maar met hun geld en hun goed te verdedigen steden, wisten zij in de loop der tijd zich steeds meer privileges toe te eigen die voorheen alleen aan de adel en geestelijkheid waren voorbehouden.
De man op tarotkaart Kelken Negen draagt ook een chaperon, wat wellicht benadrukt dat het hem goed gaat.
De Caproen
In de Rider Waite Tarot zien we de caproen op de kaarten Kelken Zes en Pentakels Drie. Wellicht is de jongeman met de caproen op Kelken Zes van lage rang of hij is afgebeeld met een caproen om zijn dienstbaarheid aan te geven.
Op Pentakels 3 draagt de architect een cape-achtige caproen, waarmee wellicht zijn belangrijke status wordt aangegeven.
Slotwoord
Aan deze hoofddeksels moeten we niet al te veel gewicht geven en ook niet te veel willen aflezen, maar ik vroeg me al jaren af, wat het voor hoofdbedekking is, en nu weten we het. Ik was eigenlijk mijn beschrijving van de Page van Pentakels aan het vertalen, maar werd afgeleid door die studentenmuts. Dus even op internet gezocht en nu heb ik geen vertaling maar wel een artikel over de Chaperon en Caproen in de Tarot. Ik heb beslist Page van Pentakels eigenschappen. Nu nog zo’n muts.
Wellicht ook interessant voor jou
Via de pagina Betekenissen Tarotkaarten Rider Waite heb je gemakkelijk toegang tot de betekenissen van alle 78 tarotkaarten.
De zon is een symbool dat verrassend weinig voorkomt in de tarot. Meer hierover in De Zon in de Tarot.
Wil je weten wat de verschillende wolkentypes in de tarot betekenen? Lees dan Wolken in de Tarot.