De Pentade – vijfheid en de tarotkaarten Hogepriester en Matigheid
Zoals we in het artikel over het getal 4 en de tarot hebben gezien, vertegenwoordigt de Tetrade (Grieks voor vierheid) levenloze materie. Door de toevoeging van een vijfde punt wordt de stof bezield. De symbolische weergaven van de Pentade (Grieks voor vijfheid) zijn het pentagram en de vijfhoek. Voor de Pythagoreeërs duidde de Pentade op levende vormen en regeneratie. In dit opzicht is het interessant dat aan de onderkanten of uiteinden van veel soorten fruit een vijfpuntige ster te zien is. Ook de mens wordt met het getal 5 geassocieerd door zijn 5 zintuigen, 5 vingers aan iedere hand en zijn 5 tenen. Daarnaast past de mens perfect in het pentagram; zijn hoofd in de bovenste punt, de armen in de twee opzij gerichte punten en de benen in de naar beneden gerichte punten.
Ether wordt vaak gezien als de kwintessens (5de wezen, ziel van een zaak) van de natuur. De vier elementen (water, vuur, lucht en aarde) worden omgeven door dit vijfde element als bezielende kracht. Dit vijfde element is de levensadem. Door de getallen 1, 2 en 3 wordt een idee gecreëerd, een geestelijke vorm, een gedachte. Deze gedachte krijgt inhoud en vorm door het getal 4. Het wordt vaste stof. Door het inblazen van de goddelijke vonk in de stof komt de vorm tot leven.
Ether is ook het element dat wordt toegekend aan het keelchakra, het vijfde chakra. Dit chakra is ons communicatiecentrum. Het is dan ook niet verwonderlijk dat communicatie en lesgeven betekenissen zijn die we in De Hogepriester herkennen. Communicatie of ‘het woord’ is een belangrijk aspect. Zoals we allemaal wel weten, hebben woorden kracht. Een gedachte die in stellige bewoordingen wordt uitgedrukt, heeft de neiging zich te manifesteren op het fysieke vlak. Dit is een belangrijke spirituele wet, die op een bepaald vlak eenvoudig te begrijpen is, maar vaak toch moeilijk toe te passen is.
De 5 is het middelste getal in de serie enkelvoudige getallen en zoekt naar evenwicht in het universum. Met de punt naar boven wil de vijfhoek streven naar het hogere, maar de twee benen op de grond duiden op ‘stevig op de aarde staan’. De vijfhoek is niet symmetrisch en voelt daardoor onaf. Hierin ligt het probleem van de 5. Hij wil naar ‘boven’, maar tegelijkertijd ‘beneden’ blijven. Dit maakt de 5 een uiterst wispelturig getal. Hij streeft naar evenwicht, maar is niet in evenwicht. De harmonie waar de 5 naar zoekt wordt gevonden door een zesde punt toe te voegen, waardoor een zespuntige ster ontstaat.
De Hogepriester (5)
Wanneer we kijken naar tarotkaart De Hogepriester van Waite dan zien we een kerkvorst die op zijn kleed witte banden heeft die lijken op de Griekse letter ypsilon of Griekse Y. Ook op de kledij van de twee monniken op de voorgrond is deze Griekse Y terug te vinden, wat het belang van dit symbool onderstreept. De ypsilon is een afgeleide van de Hebreeuwse Yod, de eerste letter van Gods ware naam: YHWH en duidt op het licht van God, dat in ieder van ons aanwezig is.
Pythagoras zag in de letter Y een tweesprong met als stam jeugdigheid. Wanneer een jongeling volwassen wordt, komt hij bij deze tweesprong en zal hij moeten kiezen tussen het brede linker, materialistische pad of het rechter, smalle pad dat leidt naar God. In vroeger tijden werd de Y ook vaak geschreven met een bredere linkerpoot.
Waite zelf verwees naar de vijfde kaart als De Hiërofant. Dit is een Grieks woord voor Hogepriester en betekent inwijder in de mysteriën. In positieve zin kan de Hogepriester gezien worden als een spiritueel leraar, die ons de universele wetten onderwijst en ons eraan herinnert dat we allemaal kinderen van God zijn en de Goddelijke vonk in ons dragen. In negatieve zin is de Hogepriester iemand die met de mond bepaalde normen en waarden belijdt, maar deze zelf niet naleeft.
In de Old Path Tarot wordt de Hogepriester gezien als de bewaker van de spirituele drempel. Dit wordt symbolisch weergegeven door de achtergrond van mistige dennenbomen met direct achter de Hogepriester een soort deur, waardoor de ’spirituele wereld’ duidelijk zichtbaar is. De dennenbomen symboliseren onsterfelijkheid omdat ze ook in de winter groen blijven. In zijn linkerhand houdt de hogepriester een takje verbena, ook wel ijzerhard genoemd, vast. In het boekje bij de Old Path tarotkaarten wordt over verbena gezegd dat het een beschermend kruid is.
Interessant is dat dr. Edward Bach (van de Bachbloesems) verbena voorschrijft voor uiterst gedreven mensen die zich moeilijk kunnen ontspannen. IJzerhard-mensen kunnen dusdanig warmlopen voor iets, vaak uit bezorgdheid voor anderen, dat je het welhaast fanatisme zou kunnen noemen. De Hogepriester wordt geassocieerd met de astrologische stier (waarvan de betekenis aansluit bij de betekenis van het kruid verbena) en met de olifant. Net zoals de stier is de olifant een log dier; moeilijk in beweging te krijgen, maar wanneer hij eenmaal in beweging is, moeilijk af te remmen. In positieve zin zal de Hogepriester je uitstekend onderwijzen, met name als spiritueel leraar. In negatieve zin zal hij je koste wat het kost willen bekeren.
Matigheid (14=1+4=5)
In het getal 14 is 4 een belangrijke bouwsteen. Op tarotkaart de Matigheid van Waite zijn de hoedanigheden van de 4 af te lezen aan de engel. De afgebeelde engel staat met één voet op het land en met de andere in het water. Dit verwijst naar de elementen aarde en water. De rode vleugels van de engel duiden op het element vuur, maar ook op het element lucht omdat de vleugels de engel door de lucht bewegen. Ook het aureool om het hoofd van de engel verwijst naar het element lucht. Hier hebben we onder de twee zwaarste elementen water en aarde en boven de lichtere elementen vuur en lucht. Dit duidt erop dat de vier elementen in balans zijn.
Het vijfde element, ether, is ook op de kaart aanwezig in de vorm van de elektrisch aandoende stroom tussen de twee bekers. Uit de afbeelding is niet op te maken of de stroom van beneden naar boven loopt of van boven naar beneden. Er is gewoon een constante stroom. Deze vibrerende energie is universele levensenergie. Hoe meer je de vier bouwstenen, de vier elementen in balans (in de juiste maat) hebt in je leven, hoe makkelijker deze levensenergie voor je zal stromen. Reiki is het Japanse woord voor Universele Levensenergie. Ik noem de Engel van Matigheid daarom ook wel de ‘Reiki-Engel’. Voor mij is het trekken van deze kaart vaak een aanduiding dat ik een situatie Reiki kan geven.
In de Old Path Tarot heet de 14de kaart van de Grote Arcana De Gids in plaats van Matigheid zoals bij Waite. De waterval is bovenaan gemarkeerd met een zon en daarachter een godenpaar. De zon benadrukt dat het levenswater voortkomt uit een goddelijke bron. De op de voorgrond afgebeelde man kijkt naar de engel alsof hij steun zoekt, hulp vraagt. Volgens het bij de kaarten behorende boekje is de vrouw die hij draagt, niet dood maar slechts uitgeput. De Hogepriester probeert het ons duidelijk te maken. Er is meer tussen hemel en aarde. In het 14de arcanum begint die uitspraak vorm voor ons te krijgen. Matigheid geeft onder andere aan dat we allemaal een gids hebben, een beschermengel die ons altijd zal bijstaan wanneer we er om vragen. Hiervoor hoef je niet eens aan het eind van je Latijn te zijn, zoals de op de kaart afgebeelde man.
Tarotkaarten leren lezen is een kwestie van oefenen. Je kunt dat doen door Tarot Dagkaarten te trekken, Dankbaarheidskaarten, maar ook door bijvoorbeeld een kaart te trekken die je mening verwoordt over het artikel dat je zojuist hebt gelezen.
© 2004, Nelly van der Werff