Tetrade – Vierheid en de fiere Keizer uit de Tarot
Volgens de Pythagorische getallenmystiek zijn de getallen 1 tot en met 3 geen echte getallen omdat ze geen tastbare hoedanigheden uitdrukken. Ook in de tarot komt dit tot uitdrukking. Op macrokosmisch gebied vertegenwoordigt deze drievuldigheid de oneindige mogelijkheden van de schepping en op microkosmisch gebied de individuele gedachte die aan manifestatie op het fysieke vlak voorafgaat. Om al die mogelijkheden, al die vormen die in de Triade (Grieks voor drie-heid) besloten liggen, concreet te maken in onze driedimensionale wereld, hebben we de Tetrade (Grieks voor vier-heid) nodig om ons diepte en inhoud te geven. Hiermee komen we op het vlak van de fysieke schepping, van de tastbare vormen. Het vierkant, de kubus en de planeet Aarde zijn universeel gebruikte symbolen voor de Tetrade.
De kwaliteiten van het vierkant vinden we terug in gezegden zoals ‘ergens vierkant achter staan’, ‘iemand vierkant uitlachen’ en ‘iemand vierkant de waarheid zeggen’. Wanneer we iemand beschrijven met een vierkante kin of schouders dan doelen we op een krachtig type zowel qua lichaamsbouw als wat karakter betreft.
Het vierkant is een universeel symbool voor de aarde en in het verlengde daarvan voor het begrip ‘Moeder Aarde’. Dit begrip wordt meestal gebruikt om kwaliteiten van De Keizerin te verduidelijken Op de vierde kaart van de Grote Arcana komen we een keizer tegen, een mannelijk heerser die in de verste verten niet lijkt op ons beeld van de liefdevolle en koesterende godin Moeder Aarde. Je zou kunnen zeggen dat De Keizer de wat ‘hardere’, ‘mannelijke’ kant van Moeder Aarde, of anders gezegd, van de natuur toont. Denk maar aan uitspraken als ‘de aarde beeft’ en ‘schuivende aarde’; vormen van natuurgeweld die niet tegen te houden zijn. De Keizer heeft iets onverzettelijks en onwrikbaars; de aarde ook. Dit aspect van Aarde wordt afgeleid uit de hardheid van bijvoorbeeld rotsformaties. Op De Keizer van Waite vinden we dit aspect duidelijk terug.
Het vierhoekige kruis in een cirkel is de astrologische schrijfwijze voor de aarde. In dit kader is het opmerkelijk dat in de Egyptische en Maya mythologie, de hemel wordt gedragen door vier pilaren of bomen die op de hoekpunten van de aarde staan. Deze bomen werden dan ook nog eens bewaakt door vier bovennatuurlijke wachters. Iets soortgelijks vinden we terug op Het Rad van Fortuin en De Wereld in de Tarot, waar vier dieren, die overeenkomen met de vier elementen, de hoekpunten markeren. In dit opzicht is het interessant dat volgens de theosofische optelling* de waarde van het getal 4 gelijk is aan de waarde van het getal 10. Bij dit gegeven moet ik altijd denken aan het feit dat Crowley de tiende kaart van de Grote Arcana De Wereld heeft genoemd in plaats van Het Rad van Fortuin.
Het aardige aan het getal 4 is dat het in twee gelijken (2+2) uiteenvalt, die elk ook weer in twee gelijken (1+1) uiteenvallen. Hieruit leidden de Pythagoreeërs de betekenis van ‘rechtvaardigheid’ af, een eigenschap die ook aan De Keizer wordt toegeschreven.
Uit het bovenstaande kunnen we opmaken dat hoedanigheden als stevigheid, standvastigheid, soliditeit, kracht, onverzettelijkheid en betrouwbaarheid als behorend bij het getal 4 en bij De Keizer niet uit de lucht gegrepen zijn.
Keizer
Als we kijken naar de tarotkaart De Keizer van Waite, de vierde kaart van de Grote Arcana, dan zien we een statige, wat oudere man, gezeten op een flinke troon tegen een achtergrond van rotsformaties. Zoals we in het bovenstaande hebben gezien duiden rotsformaties op de hardheid van de aarde, op de tastbaarheid van onze fysieke werkelijkheid, wat tevens een belangrijk aspect van het getal 4 is. Behalve De Keizer zelf zijn er op de kaart van Waite verder geen levende vormen te bekennen. De uitgehouwen ramskoppen op de troon van Waite’s Keizer hebben, mijns inziens, niet alleen met het dierenriemteken Ram te maken maar zijn ook een verwijzing naar de Egyptische godheid Chnoem, die mensen schiep op zijn pottenbakkersschijf. Vervolgens hebben we de Pentade (Grieks voor vijf-heid) nodig om die dode leemfiguren leven in te blazen. De hoedanigheid van de Tetrade als onbezielde materie is bij De Keizer uit de Old Path Tarot weggevallen. Echter, een van de belangrijkste betekenissen van het getal vier, namelijk vormgeven aan je wereld, is niet verloren gegaan, omdat De Keizer hoe dan ook gezien dient te worden als iemand die door zijn heerschappij vorm geeft aan zijn rijk. De op deze kaart afgebeelde ram duidt wel degelijk op het dierenriemteken Ram, zoals ook in de Tarot van Crowley het geval is. Het teken Ram is een actief en krachtig teken, dat geregeerd wordt door de vurige planeet Mars. Mensen geboren onder het teken Ram zijn leiders van mensen, ze willen de eerste zijn en hun eigen zin doordrijven. Ze willen vormgeven aan hun wereld op hun eigen manier. In de Old Path Tarot is De Keizer afgebeeld als een vaderfiguur die zijn taken serieus opvat en zich terdege bewust is van het feit dat de kwaliteit van leven van zijn onderdanen afhangt van zijn kwaliteiten als heerser. De kinderen op de achtergrond symboliseren dit menselijk geluk, waar de keizer verantwoordelijk voor is.
De Dood (13=1+3=4)
De dertiende kaart van de Grote Arcana, De Dood, duidt niet op een fysieke dood maar op een geestelijke transformatie. Het aspect ‘vormgeven’ van de tetrade komt hier tot uitdrukking door bewust oude dingen achter je te laten zodat iets nieuws vorm kan krijgen. Door anders te gaan denken verandert je kijk op de wereld, waardoor er op het materiële vlak ook veranderingen plaatsvinden. In de Old Path Tarot heet de 13de kaart ‘The Close’ dat vertaald zou kunnen worden als ‘de afsluiting’. ‘Close’ in Schots-Engels betekent ‘doorgang‘. Het is best mogelijk dat de makers van deze Tarot daarom voor deze titel hebben gekozen in plaats van de meer gangbare benaming ‘De Dood’; een benaming die bij veel mensen toch de angst voor een fysieke dood oproept. Op ‘The Close’ is de Dood afgebeeld met zijn onafscheidelijke zeis, symbool voor het wegsnijden van het oude, van alles wat onbruikbaar is geworden. Volgens de makers van deze Tarot hebben we hier te maken met “een oogst van wedergeboorte, die een grote verandering inluidt.” De baby op de voorgrond symboliseert de nieuwe situatie die zich begint te ontwikkelen. De afgebeelde vogels, de uil en de reiger verwijzen ook naar deze cyclus van leven en dood. De uil is een nachtdier en symbolisch gezien nauw verbonden met de dood. De reiger in de rivier vertegenwoordigt de morgen en het ontstaan van leven.
Op De Dood van Waite zien we dat de dood is gekomen voor de heerser. Meestal wordt hij aangeduid als koning, maar hij zou natuurlijk ook keizer genoemd kunnen worden. Hierdoor ontstaat het beeld dat de oude heerser plaats moet maken voor een nieuwe heerser. Dit zou je ook zou kunnen vertalen als oude denkbeelden, waardoor je werd beheerst, maken plaats voor nieuwe. De twee poorten op de achtergrond duiden op de doorgang naar het nieuwe. De zon achter de poorten duidt erop dat het nieuwe beter is dan het oude. De Dood in de Tarot is dus helemaal niet zo angstaanjagend als hij op het eerste gezicht lijkt.
* De theosofische optelling bestaat uit de waardeberekening van een getal door het optellen van de aan dat getal voorafgaande getallen en het getal zelf. Dus 4 is 1+2+3+4=10=1+0=1. Het getal 7 telt ook op tot 1: 1+2+3+4+5+6+7=28=2+8=10=1+0=1. Bij de theosofische optelling kennen we alleen de waarden 1, 3, 6 en 9. Waardoor de drievoudige stap van het scheppingsproces duidelijk naar voren komt. Het door optelling vereenvoudigen van meervoudige getallen tot een enkelvoudig getal (13 is 1+3=4), zoals we dat toepassen in de numerologie, wordt in de theosofie ‘deductie’ genoemd.
Tarotkaarten leren lezen is een kwestie van oefenen. Je kunt dat doen door Tarot Dagkaarten te trekken, Dankbaarheidskaarten, maar ook door bijvoorbeeld een kaart te trekken die je mening verwoordt over het artikel dat je zojuist hebt gelezen.
© 2004, Nelly van der Werff