Tarotkaart De Dood – tragisch en vreugdevol
Het verhaal
Er wordt gezegd dat de zwaan zijn hele leven stom is. Op de drempel van de dood, zingt hij een pijnlijk mooi lied, dat zijn laatste adem uit zijn borst steelt, en op die ultieme zucht overlijdt hij. Het is het meest hartverscheurende sterflied. Maar het lied van de feniks … ah, het lied van de zwaan is er niet mee te vergelijken. Wanneer de feniks ziet dat de dood wenkt, tilt ze haar stem in een tragisch lied van pijn, van scheuren, van verdriet … dat de meest intense vreugde niet verhult, want ze weet dat als de vlammen likken aan haar hart, de warmte de rijping van het ei, waarin haar opvolger slaapt, versnellen. Haar doodsvlam is de levensvonk van haar opvolger. De een is onlosmakelijk verbonden met de ander. En zo is zij vastgebonden aan haar voorganger, als die was aan haar voorganger, helemaal terug tot het begin van de tijd. Zij zit op haar sterfbed op haar nest en ze geeft zich over aan de onvermijdelijke hand van het lot. Als het vuur brandt, verzengend warm en wit, spreidt zij haar vleugels en ademt haar laatste lied uit.
Betekenis
Het sluiten van de deur naar het verleden en een nieuwe openen, een transformatie doormaken, verandering van status, het afstoten van de oude en overtollige, buigen voor onverbiddelijke krachten en ingrijpende veranderingen. Het oude wordt vernietigd en brandt weg om plaats te maken voor het nieuwe. Het oude verhaal van de feniks is er één die verteld en herhaald wordt in tientallen culturen. Ze is dood en wedergeboorte en het leven, ingekapseld in een enkel symbool. Irissen worden geassocieerd met de dood. Iris was de Griekse godin van de regenboog, die ze gebruikte om af te reizen naar de aarde met boodschappen van de goden en de zielen van vrouwen te vervoeren naar de onderwereld. Wolfskers (nachtschade) is een zeer giftige plant, symbool van misleiding, gevaar en dood. En sumak in de Victoriaanse taal van bloemen, zegt: “Ik zal de verandering overleven.”
De mythe van de feniks die herboren wordt uit zijn eigen as, is een mythe over wedergeboorte. De geboorte van de nieuwe feniks uit het ei, vind ik daar niet zo goed bij passen. Nu heb ik dat even opgezocht en er zijn overleveringen waarin genoemd wordt dat uit de as een ei ontstaat en daaruit een nieuwe feniks komt. In sommige overleveringen wordt door het opstaan uit de eigen as aangegeven dat de feniks onsterfelijk is, maar mogelijk is er ook sprake van wedergeboorte en soms duidt de overlevering op voortbestaan door nageslacht.
Dus je kunt er alle kanten mee op. Net wat in je straatje past.
Wat ik vooral uit het verhaal haal, is dat er op het sterfbed een hartverscheurend mooi lied wordt gezongen waaruit zowel pijn en verdriet als intense vreugde spreekt. In mijn beschrijving van tarotkaart De Dood geef ik aan dat het loslaten soms erg moeilijk kan zijn, maar dat het nieuwe meestal beter is dan het oude. Alleen weten we dat niet zeker, want de nieuwe situatie is meestal onbekend en we kunnen daarom geen weloverwogen beslissing nemen. Maar soms moet je een deur sluiten en de Dood is vaak een kaart die aangeeft dat het lot je daarbij wel een handje zal helpen en dan krijg je van die situaties waarbij ineens ‘de maat vol is’. En barst de bom. Dan denk je ‘hier ben ik klaar mee, en de gevolgen zullen me een worst zijn’.
In de ‘betekenis’ wordt duidelijk aangegeven dat het gaat over het sluiten van een deur naar het verleden en het openen van een nieuwe. Transformatie enz. Dit sluit allemaal aan bij de standaard betekenissen van De Dood. Wat deze kaart benadrukt is wat er gezegd wordt in de laatste zin van de betekenis: Ik zal de verandering overleven! In mijn uitleg van de Dood bedoel ik dat wel, maar benoem ik dat niet zo nadrukkelijk. Met die ene zin wordt aangegeven dat het sluiten van de deur gezien wordt als een metaforische doodsstrijd. Het is moeilijk en pijnlijk. Je hebt niet het gevoel dat je het gaat overleven. Door duidelijk te zeggen, dat dit wel het geval is, wordt het sluiten van de deur al een heel stuk gemakkelijker.